Inwentaryzacja polskich obiektów architektoniczno – rzeźbiarskich z okresu XVII-XIXw w Ukrainie

Celem projektu była ochrona polskiego dziedzictwa kulturowego za granicami Polski, na terenach dzisiejszej Ukrainy, poprzez przeprowadzenie projektu badawczo – naukowego. Zadanie miało na celu wykonanie inwentaryzacji, dokumentacji fotograficznej i opisowej stanu zachowania wolnostojących obiektów rzeźbiarsko – architektonicznych typu kolumny, kapliczki czy figury, które pełniły funkcje upamiętniające, dekoracyjne lub użytkowe. Są one niezwykle cenną pamiątką polskiej historii, jednak niejednokrotnie zapomniane i stojące w cieniu architektury kościelnej czy też pałacowej.

W I etapie projektu inwentaryzacji zostały poddane obiekty z terenów województwa lwowskiego. Przed pracami terenowymi wykonano rozpoznanie tematyki związanej z tego typu obiektami poprzez analizę literatury historycznej. To pozwoliło na opracowanie wstępnego spisu potencjalnych obiektów wraz z ich usytuowaniem oraz wstępnym rozpoznaniem historycznym. Główna realizacja zadania polegała na objeździe terenowym po województwie lwowskim w poszukiwaniu wytypowanych obiektów. Wiele z nich okazało się znajdować w trudno dostępnych terenach, niejednokrotnie mocno zarośniętych i opuszczonych lub na terytoriach prywatnych i zamkniętych. Niestety większość z nich okazała się być w bardzo złym stanie zachowania, ze względu na brak opieki i brak wpisu do jakiegokolwiek rejestru.

Objazd terenowy pozwolił również na identyfikację kilku obiektów, których nie przewidział wstępny plan, a które zostały odnalezione poprzez rozmowy z mieszkańcami wsi i miasteczek lub poszukiwania w obrębie cmentarzy, kościołów, założeń pałacowo – parkowych lub na skrajach wsi i dróg. Dzięki badaniom udało się zidentyfikować, opisać i sfotografować ponad czterdzieści sześć wolnostojących obiektów związanych z historią Polski na tych terenach. Badania terenowe objęły trzydzieści cztery wsie i miasteczka: Barszczowice, Bełz, Bóbrkę, Brzezinę, Cyków, Czyszki, Derżów, Gołogory, Krystynopol – kaplica cmentarna w stylu neoklasycystycznym z końca XIX wieku, Kuty, Leszniów, Milatinyn Nowy, Olesko, Opulsko – kaplica słupowa przydrożna kwadratowa na terenie cerkwi św. Trójcy, Parchacz – kaplica Zwiastowania NMP z pocz. XX., Pieniaki, Podhorce – , Podkamień – koryncka kolumna (ponad 10 metrów wysokości) Madonny z Dzieciątkiem z 1719 roku, figura Madonny Niepokalane Pociętej z przełomu XVIII/XIX w.,kaplica św. Judy Tadeusza z r. 1788. Rawa-Ruska – rzeźba św. Jana Nepomucena XIX/XX w.,, Rozdół – kolumna przy cerkwi pw. Zaśnięcia NMP z 1896 r. , Stare Brody – kolumna na prywatnym ogródku z figurą św. Jana Chrzciciela bez głowy z XIX w.., Świrż – rzeźba św. Rozalii z Palermo, neogotycki ceglany grobowiec Józefy Pileckiej na cmentarzu, figura Matki Bożej Niepokalanej (bez głowy) z XVIII w., obelisk z czarnego marmuru Waleriana Czajkowskiego – właściciela Świrza, figura klęczącego św. Jana z Dukli, figura św. Jana Nepomucena przełom XIX i XX w., Terebieże – figura Matki Boże z Dzieciątkiem na niewysokim cokole z XIX w., Uhniów – przydrożna kolumna-kaplica, zaznaczona na mapie von Miga z r. 1770, Uszkowice – figura św. Antoniego Padewskiego na rozdrożu, pochodzi z przełomu XIX i XX ww. , Waręż – kaplica słupowa przydrożna z XVIII w. od strony Sokala, kaplica słupowa przydrożna ze strony granicy z Polską, postument kolumny maryjnej, z rzeźbą świętego bez głowy, pomnik z wapienia z postacią kobiety (bez głowy) na cmentarzu, Wodniki – kolumna na terenie cmentarnym przy szosie na Rohatyn, Zabłocie kolumna z rzeźbą św. Wincentego z XVIII w., Zakład – rzeźba Madonny z Dzieciątkiem w parku z datą 1895, ruina wielkiej kaplicy grobowej Skarbków, wzniesiona w 1888 roku, Złoczów – pod pobernardyńską cerkwią Zmartwychwstania kolumny wysokości około 7 metrów z rzeźbami Matki Bożej Niepokalanej i Najświętszego Serca Jezusa, figura św. Jana Nepomucena z przełomu XIX-XX w., na wzgórzach pod zamkiem – XVIII-wieczna rzeźba świętej (być może św. Katarzyny), Żurawno – kolumna ku czczy zwycięstwa Jana III Sobieskiego nad Osmanami pod Żurawnem w 1676 r. z XIX w., kaplica cmentarna klasycystyczna rodzin Żebrowskich, Skrzyńskich oraz Czartoryskich, Żużel – kaplica grobowa o. Cyryla Siłeckiego.